To τέλος της κεϋνσιανής αυταπάτης

ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου από το 2000 εως το 2021. Η κορυφή τους το 2008 άγγιζε τα 87.46 δισεκατομμύρια δολάρια σε τρέχουσες τιμές. Το 2021 ήταν 28.52 δισεκατομμύρια δολάρια.
 

Η κρίση είναι ήδη εδώ, όπως έχουμε γράψει αρκετούς μήνες νωρίτερα. Ακριβώς όπως στο τελευταίο τρίμηνο του 2007 στις ΗΠΑ υπήρξε μείωση του ΑΕΠ με αναιμική ανάπτυξη του ΑΕΠ τα δυο επόμενα τρίμηνα και μετά ακολούθησε το μπουμ, έτσι συμβαίνει και σήμερα.

Η σημερινή διεθνής οικονομική κρίση είναι μια καθαρή κρίση υπερπαραγωγής. Οι προγενέστερες επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε πάγιο κεφάλαιο στον παραγωγικό τομέα δεν αποδίδουν. Οι πωλήσεις του τεχνολογικού τομέα στις ΗΠΑ, που ηγείται της σύγχρονης βιομηχανίας, κατέρρευσαν και οι απολύσεις άρχισαν τον Νοέμβρη του 2022 και ακολούθως τον Μάρτη του 2023 στις τράπεζες μετά την αύξηση των επιτοκίων και την κατάρρευση της SVB. Σύντομα θα ακολουθήσουν μαζικές απολύσεις στις βιομηχανίες και τις υπηρεσίες, εκεί δηλαδή που εργάζονται τα μπλε κολάρα, η πλειοψηφία της εργατικής τάξης.

Για ξεχωριστούς λόγους οι λίμπεραλς στις ΗΠΑ και οι σοσιαλδημοκράτες στην Ευρώπη από το 2008 ξεπατίκωσαν τον Κέϊνς προκειμένου να προωθήσουν δημαγωγικά δήθεν εναλλακτικές διόδους προς την αντιμετώπιση της κρίσης που δήθεν είναι κοινωνικά δίκαιες. Η κεϋνσιανή θεωρία υποτίθεται οδηγεί το κράτος στην απομάκρυνση από την κρίση μέσω αύξησης των κρατικών δαπανών για έργα υποδομών, που υποτίθεται θα απορροφήσει τους ανέργους, και τύπωμα έξτρα χρήματος από την κεντρική τράπεζα για την δανειοδότηση επενδύσεων στη βιομηχανία που θα ανοιξει η ορεξή της από τις δημοσιονομικές επενδύσεις σε υποδομές. Το χρήμα υποτίθεται θα μεταφερθεί από τις τράπεζες σε δάνεια στις επιχειρήσεις για νέες επενδύσεις και δεν θα ξεμείνει στην κυκλοφορία. Ολα αυτά βέβαια οδηγούν αυτομάτως σε πληθωρισμό και σε αύξηση της φορολογίας, δηλαδή για άλλη μια φορά μεταθέτουν τα βάρη της κρίσης στην εργατική τάξη. Οσο δεν παράγονται νέες αξίες και στον καπιταλισμό αυτό μπορεί να γίνει μόνο από κερδοφόρες επενδύσεις που θα τραβήξουν κεφάλαια και βέβαια θα βρουν και τις αντίστοιχες αγορές, η κρίση κάνει τον κύκλο της καταστρέφοντας παραγωγικές δυνάμεις.

Η εφαρμογή της κεϋνσιανής θεωρίας ποτέ δεν ανακούφισε την εργατική τάξη από καμία ύφεση. Η ιστορία του καπιταλισμού είναι γεμάτη από μύθους. Η υποτίμηση του κεφαλαίου που έφερε η κρίση του 1929 ξεπεράστηκε μονάχα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την υποτίμηση του σταθερού κεφαλαίου από τον ίδιο τον πόλεμο, οδηγώντας σε αύξηση του ποσοστού κέρδους για τα μεγάλα μονοπώλια των ΗΠΑ. Το New Deal του Ρούσβελτ δεν είχε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα. Το 1937 ξέσπασε εκ νέου ξανά κρίση στις ΗΠΑ.

Μετά το 2008 η ποσοτική χαλάρωση, το τύπωμα χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες καθώς και η αρχική διάσωση επιχειρήσεων με χρήματα από τον κρατικό κορβανά μοναδικό στόχο είχαν και έχουν την ενίσχυση του χρηματιστικού κεφαλαίου και των μονοπωλίων στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Αρκετά χρόνια αργότερα η ποσοτική χαλάρωση μετατράπηκε ξαφνικά σε προεκλογικό μότο των λίμπεραλς που άρχισαν να υποστηρίζουν ότι το παν είναι η ενεργοποίηση των ανέργων με δαπάνη χρημάτων από την κεντρική τράπεζα, δηλαδή με τύπωμα χρήματος. Αυτή η θεωρία ονομάζεται σήμερα Μοντέρνα Νομισματική Θεωρία, είναι μια παραλλαγή της κεϋνσιανης θεωρίας, η οποία υποστηρίζει ότι ένα κράτος δεν πρόκειται ποτέ να χρεοκοπήσει όσο ελέγχει το δικό του νόμισμα. Λες και οι νέες αξίες παράγονται αυτόματα από τους υπολογιστές των κεντρικών τραπεζών. Μιλάμε για γελοιότητες που όμως μέχρι πολύ πρόσφατα, πριν εμφανιστεί ο πληθωρισμός, είχαν πέραση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.

Οψεις αυτής της θεωρίας χρησιμοποιούσαν και εδώ οι διάφοροι δημαγωγοί των πλατειών και διαφόρων διαταξικών μετώπων που υποστήριζαν ότι βρεθήκαμε στο μνημόνιο αποκλειστικά λόγω της ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ και της απώλειας του εργαλείου της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή του τυπώματος δραχμής. Oλους αυτούς τους τιτανοτεράστιους οικονομολόγους τους διαφεύγει ότι από το 2005 εως το 2008 η Ελλάδα βρέθηκε με τις μεταλύτερες επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο τις δυο τελευταίες δεκαετίες, είτε από παραγωγική κατανάλωση μηχανολογικού εξοπλισμού για τη βιομηχανία, είτε για έργα και υποδομές από τη συγχρηματοδότηση του τρίτου πακέτου στήριξης, με τις τράπεζες υπερχρεωμένες από κόκκινα δάνεια σε επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να πουλήσουν τα εμπορεύματά τους λόγω της κρίσης υπεραπαραγωγής. Ηδη οι αποταμιεύσεις ειχαν εξανεμιστεί. Εκείνη την περίοδο η Ελλάδα βρέθηκε με ένα αδιανόητα τεράστιο αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο ακριβώς λόγω της εκτίναξης των εισαγωγών για επενδύσεις.

Οι εισπράξεις των φόρων άρχισαν να καταρρέουν και το δημοσιονομικό έλλειμα εκτινάχθηκε. Η χώρα βρέθηκε εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης με το δίδυμο έλλειμμα (αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο και δημοσιονομικό έλλειμμα) στο κόκκινο συν υπερχρεωμένες τις τράπεζες και το δημόσιο χρέος της δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί από την αναπόφευκτη εκτίναξη του επιτοκίου δανεισμού. Οι μεγάλοι καπιταλιστές της χώρας βέβαια είχαν ήδη περάσει από ένα τεράστιο φαγοπότι με υπερκέρδη και στη συνέχεια με τα μνημόνια διατήρησαν την κερδοφορία τους, συμπιέζοντας τους μισθούς και διασώζοντας τις τράπεζες, μεταφέροντας τη χασούρα στον κρατικό προϋπολογισμό και στους νέους τόκους των νέων δανείων που διπλασίασαν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το μάρμαρο σε κάθε περίπτωση το πλήρωσε η εργατική τάξη. 

Αλήθεια, με αυξημένο πληθωρισμό, τί έχουν να προτείνουν οι σημερινοι υπερασπιστές του κεϋνσιανισμού, κλασικοί κοινωνικοί δημαγωγοί, κος Βαρουφάκης και κος Τσίπρας;