Το μοίρασμα του κόσμου σε σφαίρες επιρροής από το χρηματιστικό κεφάλαιο μιας χούφτας ιμπεριαλιστικών χωρών (Μέρος Δεύτερο)

Ο γράφος της διασύνδεσης των εισηγμένων στο χρηματιστήριο αμερικανικών επιχειρήσεων με τους κολοσσούς του χρηματιστικού κεφαλαίου το 2017. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα τρία σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διαχείρισης ενεργητικού του πλανήτη: BlackRock, Vanguard, State Street

Στο πρώτο μέρος αυτής της σειράς εξετάσαμε βασικές έννοιες για το χρηματιστήριο και το χρηματιστικό κεφάλαιο προκειμένου να κατανοήσουμε τη δυναμική του χρηματιστικού κεφαλαίου σήμερα. Στο τρίτο σημείωμα αυτής της σειράς θα αξιοποιήσουμε τις έννοιες που περιγράψαμε στο πρώτο μέρος για να μελετήσουμε τα σύγχρονα τεχνολογικά μονοπώλια των ΗΠΑ, βουτώντας στους ισολογισμούς τους. Σε αυτό το σημείωμα πάμε κατευθείαν λίγο πριν την διεθνή οικονομική κρίση του 2009. Σκεφτείτε τις δεκάδες χιλιάδες «πολυεθνικές» επιχειρήσεις που αγκαλιάζουν όλον τον πλανήτη. Επί δυο δεκαετίες μας τις παρουσίαζαν ως «συνεργατικές επιχειρήσεις» ενός «πολυεθνικού» κεφαλαίου εντός ενός διεθνοποιημένου συστήματος οικονομίας που φέρνει την ευημερία στον πλανήτη. Στην πραγματικότητα πίσω απ’ τις «πολυεθνικές» κρύβονταν πάντα οι χρηματιστικοί κολοσσοί μιας χούφτας ιμπεριαλιστικών χωρών του πλανήτη. Η διεθνής οικονομική κρίση του 2009 πυροδότησε μια σειρά από μελέτες σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα για τη διερεύνηση της διασύνδεσης των πολυεθνικών με τους χρηματιστικούς κολοσσούς των ισχυρών χωρών του πλανήτη, που στα μάτια του ευρύτατου κοινού ευθύνονταν για την οικονομική κρίση που είχε ξεσπάει. Οι έρευνες αυτές συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Η «συνωμοσία της σιωπής» των αστικών ΜΜΕ συνήθως τις κρύβει από το ευρύ κοινό, ή άλλοτε τις εμφανίζει για να τις λοιδορήσουν οι καλαμαράδες των διεθνών οικονομικών.

Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009 ήταν αποτέλεσμα των ίδιων των σχέσεων παραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος. Οπως έχουμε ήδη αναφέρει στο σημείωμα για τη συγκρότηση των ρωσικών μονοπωλίων:

«Τα μονοπώλια φέρνουν την κοινωνικοποίηση της παραγωγής ως το όριο που μπορεί να τη φτάσει ο καπιταλισμός. Στον καπιταλισμό το προϊόν της κοινωνικοποιημένης παραγωγής το ιδιοποιείται το κεφάλαιο. Οι επενδύσεις στην παραγωγή γίνονται με γνώμονα το μέγιστο κέρδος. Οι νόμοι της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης οδηγούν μια ολοένα μεγαλύτερη μάζα εργαζομένων σε απόλυτη και σχετική εξαθλίωση προκειμένου να αυξηθούν τα κέρδη του κεφαλαίου. Η παραγωγή αυξάνεται στοιχειακά, χωρίς να βασίζεται στις ανάγκες της πλατιάς μάζας του πληθυσμού, των εργαζομένων, αλλά στο στόχο να κατακτηθούν νέες διεθνείς αγορές με κάθε τίμημα. […]

Καθώς μειώνεται η αγοραστική ικανότητα της πλατιάς μάζας το πληθυσμού, μια ολοένα μεγαλύτερη μάζα εμπορευμάτων είναι αδύνατον να απορροφηθεί από τις αγορές, ξεμένοντας στα ράφια των καταστημάτων, ή σε στοίβες στις αποθήκες και όταν το γενικό ποσοστό κέρδους αρχίζει να πέφτει κάτω από ένα σημείο ισορροπίας που αποκαθιστά την απλή αναπαραγωγή του παραγωγικού κεφαλαίου (ο κύκλος της μετατροπής του βιομηχανικού κεφαλαίου σε εμπόρευμα, χρήμα κτλ…), τότε ξεσπά η οικονομική κρίση, η κρίση υπερπαραγωγής. Τα μονοπώλια δεν ελέγχουν, ούτε τιθασεύουν την «αναρχία» στην παραγωγή, αντιθέτως την εντείνουν στα ύψη, οξύνοντας όλες τις αντιθέσεις του καπιταλισμού στο έπακρο.»

Μετά τη σημαντική διεθνή οικονομική κρίση του 79 το γενικό ποσοστό κέρδους στις ΗΠΑ άρχισε να ανεβαίνει αισθητά μέσα στη δεκαετία του 80, την περίοδο που έχει χαρακτηριστεί ως η έναρξη του «νεοφιλελευθερισμού», της σαρωτικής επίθεσης δηλαδή στις προγενέστερες κατακτήσεις της εργατικής τάξης στις δυτικές χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού και της έναρξης της επέλασης εξαγωγής κεφαλαίου στις εξαρτημένες χώρες σε ανατολική Ασία, ανατολική Ευρώπη, νότια Ευρώπη, όταν άρχισαν να αίρονται οι φραγμοί στις ιδιωτικοποιήσεις βασικών κρατικών επιχειρήσεων. Ακολούθησε η μείωση από τον αντίκτυπο της κρίσης του 98 στην ανατολική Ασία. Το 2001 έως το 2006 είναι η χρυσή εποχή του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού με εκτίναξη του ποσοστού κέρδους. Ακολουθεί η κατάρρευση που οδηγεί στη κρίση του 2009. Ολα αυτά περιγράφονται παραστατικά στο παρακάτω σχήμα που αναπαριστά τη διακύμανση του γενικού ποσοστού κέρδους των ΗΠΑ. Το σχήμα είναι απ’ τη δημοσίευση του Tony Norfield «Παράγωγα και Καπιταλιστικές Αγορές: Η κερδοσκοπική καρδιά του κεφαλαίου» [1]

Το γενικό ποσοστό κέρδους των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ (μπλε γραμμή προ φόρων, κόκκινά μετά φόρων). Διαφαίνεται ξεκάθαρα ο νόμος της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους που διατύπωσε ο Μαρξ στον Τρίτο Τόμο του Κεφαλαίου

 

Στον υπολογισμό του γενικού ποσοστού κέρδους ο Norfield ξεκινάει από το βιομηχανικό κεφάλαιο, λαμβάνοντας υπόψη τα δηλωμένα βιομηχανικά κέρδη και τις δηλωμένες τιμές για το σταθερό και μεταβλητό κεφάλαιο στη βιομηχανία [2]. Το βιομηχανικό κέρδος είναι η υπεραξία που διαμοιράζεται σε βιομήχανους, εμπόρους, τραπεζίτες, μείον το κέρδος των εμπόρων, μείον των κέρδος των τραπεζιτών. Στη συνέχεια προσδιορίζει τον αντίκτυπο του εμπορικού κεφαλαίου στο κύκλο αναπαραγωγής του παραγωγικού κεφαλαίου, υιοθετώντας την παραδοχή που ακολουθεί και ο Μαρξ στον Τρίτο Τόμου του Κεφαλαίου, ότι λόγω της γενικής εξίσωσης του ανταγωνισμού, το ποσοστό κέρδους είναι ίδιο για το εμπορικό κεφάλαιο. Σύμφωνα με τον Μαρξ, το εμπορικό κεφάλαιο αγοράζει τα βιομηχανικά εμπορεύματα σε μικρότερη τιμή από την αξία τους απ’ τον βιομήχανο και τα πουλάει στην αξία τους, κι έτσι εξασφαλίζει το κέρδος του. Τότε το άθροισμα του σταθερού και μεταβλητού κεφαλαίου βιομήχανου και εμπόρου συν τα κέρδη του βιομήχανου και του εμπόρου θα είναι ίσα με τις συνολικές δαπάνες για μεταβλητό κεφάλαιο, τις συνολικές δαπάνες για σταθερό κεφάλαιο και την υπεραξία που διαμοιράζεται στους καπιταλιστές των δυο κλάδων. Λύνοντας ως προς το γενικό ποσοστό κέρδους βγάζει την τελική σχέση του ποσοστού κέρδους. Τέλος προσμετρά τον αντίκτυπο του τραπεζικού κεφαλαίου στη σχέση του ποσοστού κέρδους, λαμβάνοντας υπόψη ότι τμήμα του σταθερού και μεταβλητού κεφαλαίου του εμπορικού και βιομηχανικού κεφαλαίου είναι δάνεια από τις τράπεζες. Η κομψότητα του τελικού τύπου του ποσοστού κέρδους είναι μοναδική γιατί περιλαμβάνει στον αρχικό τύπο που διατύπωσε ο Μαρξ σε έναν αφηρημένο κόσμο που υπάρχει μόνο το βιομηχανικό κεφάλαιο, όλους τους βασικούς παράγοντες της κυκλοφορίας του κεφαλαίου. Κάποια στιγμή στο μέλλον θα αναφερθούμε διεξοδικά στον τύπο με εφαρμογή του σε διάφορες χώρες.

Μια πρωτότυπη εργασία τριών ερευνητών (Stefania Vitali, James Glattfelder, Stefano Battiston) του ομοσπονδιακού ερευνητικού ινστιτούτου της Ελβετίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης που δημοσιεύτηκε το 2011 σε δεδομένα του 2007 για 43.000 πολυεθνικές που δραστηριοποιούνταν σε 116 χώρες, έδειξε κατόπιν εξαντλητικής μελέτης με τεχνικές γραφοθεωρίας ότι το 40% της μετοχικού τους κεφαλαίου ελεγχόταν από μόλις 147 [3]. Η υπόθεση των ερευνητών ήταν αρκετά συντηρητική: με μετοχικό πακέτου ελέγχου άνω του 50% μια μητρική εταιρία [(i) στο σχήμα παρακάτω] ελέγχει 100% τη θυγατρική της (j) και την εγγονή της (k). Ηδη το πακέτο ελέγχου από την εποχή του Λένιν ήταν 40% και σήμερα είναι κάτω του 20% σε μονοπωλιακούς κολοσσούς. Κι, όμως, με αυτή την υπόθεση βρήκαν διασύνδεση δεκάδων χιλιάδων πολυεθνικών με 147 μονοπώλια.

Υπόθεση πακέτου ελέγχου 51%

 Ανάμεσά στα 147 μονοπώλια, ξεχώριζαν στα πρώτα 50, οι χρηματιστικοί κολοσσοί σε ΗΠΑ, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Κίνα. Οι συγγραφείς κλείνουν ως εξής: «Συγκεκριμένα, οι πρωταγωνιστές της κατάταξης έχουν τον έλεγχο δέκα φορές μεγαλύτερο από αυτό που θα περίμενε κανείς με βάση τον πλούτο τους.»

 

Αριστερά ο γράφος της διασύνδεσης των χιλιάδων πολυεθνικών με τους 147 μονοπωλιακούς κολοσσούς το 2007. Κάθε κόμβος αναπαριστά μια εταιρία. Το χρώμα των κόμβων αλλάζει από κίτρινο προς κόκκινο, ανάλογα με την ισχύ ελέγχου στο δίκτυο. Δεξιά ο γράφος ζουμαρισμένος, αναδεικνύοντας την ισχύ των μεγάλων χρηματιστικών κολοσσών του πλανήτη. Ανάμεσά τους διακρίνεται και η Lehman Βrothers που κατέρρευσε το 2008 λόγω των τεράστιων χρεωστικών οφειλών της σε παράγωγα CDOs

 

 

Αριστερά οι χώρες προέλευσης των 50 ισχυρότερων χρηματιστικών κολοσσών. Δεξιά οι 12 από τους κορυφαίους χρηματιστικούς κολοσσούς που έλεγχαν τις πολυεθνικές του πλανήτη το 2007.  

Στις πρώτες είκοσι τράπεζες συμπεριλαμβάνονταν οι η βρετανική Barclays, και οι αμερικανικές JPMorgan Chase και Goldman Sachs. Η AXA είναι γαλλικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Η State Street Corporation, και η Vanguard Group είναι αμερικανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που αναλαμβάνουν τη διαχείριση τοποθετήσεων επενδύσεων των μεγάλων μονοπωλίων. Πέρα από τη διαχείριση, συμμετέχουν ενεργά τα ίδια σε εξαγωγή κεφαλαίου με εξαγορά μετοχών άλλων επιχειρήσεων στον πλανήτη. Σήμερα έχει προστεθεί στη λίστα των ισχυρών διαχειριστών και ίσως να είναι η ισχυρότερη, η αμερικανική BlackRock. Η ΒlackRock αναδείχθηκε ως χρηματοπιστωτικό ίδρυμα διαχείρισης τοποθετήσεων επενδύσεων τον Ιούνη του 2009 μετά την εξαγορά της αντίστοιχης επενδυτικής μονάδας της βρετανικής Barclays (Barclays Global Investor) με αντίτιμο 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Βarclays είχε ξεμείνει από ρευστότητα και άρχισε να ξεπουλά τα «χρυσαφικά» της. Με αυτή την εξαγορά η BlackRock απέκτησε τη διαχείριση 2,8 τρισεκατομμυρίων σε ενεργητικό άλλων επιχειρήσεων (μετοχές, ομόλογα) και σε 10 χρόνια έφτασε στη διαχείριση ενεργητικού 6,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η κεφαλαιοποίηση της ΒlackRock το 2019 ήταν 74 δισεκατομμύρια δολάρια. Η διαχείριση της του ενεργητικού άλλων επιχειρήσεων αλλά και οι μετοχές που κατέχει σε άλλες επιχειρήσεις, της εξασφαλίζουν έλεγχο σε τμήμα της διεθνούς οικονομίας που επεκτείνεται σε κεφαλαιακή αξία πολύ πάνω από τη δική της κεφαλαιοποίηση.  

Τα ευρήματα αυτής της μελέτης επιβεβαιώνονται συνεχώς από μεταγενέστερες που πραγματοποιήθηκαν σε δεδομένα του 2009 [4]. Η μελέτη των David Peets και της Georgina Murray χρησιμοποίησαν μια βάση δεδομένων συμβουλευτικής της Bureau van Dijk που συνδυάζει πληροφορίες από περίπου 100 πηγές και καλύπτει σχεδόν 63.000 εταιρίες παγκοσμίων. Προσανατολίστηκαν στην έρευνα των μετοχών στις 299 μεγαλύτερες διεθνώς εταιρείες εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Στις μεγαλύτερες 299 εταιρίες ακόμη οι κινεζικές και οι ρωσικές υστερούσαν, γιατί όπως ήδη έχουμε εξηγήσει σε προγενέστερα σημειώματα σε αυτό το μπλογκ (για τη Ρωσία και ισχύει και για τη Κίνα) αυτά τα πρώτα 9 χρόνια από το 2000 εως το 2009 άρχισε η εκτίναξη της παραγωγής της και ακολούθως η εκτίναξη της εξαγωγής κεφαλαίου. Σε άλλο σημείωμα θα εξετάσουνε ξεχωριστά τη δυναμική αυτή και θα τη συγκρίνουμε με τις άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες της της Δύσης και της Ανατολής (Ιαπωνία).

 

Χώρες προέλευσης των 299 μεγάλων εταιριών

Σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές:

«Οταν ένας οργανισμός μόνος του ελέγχει περισσότερο από το 6% των μετοχών σε πολύ μεγάλες παγκόσμιες εταιρείες και 30 ελέγχουν περισσότερες από τις μισές μετοχές σε αυτές τις εταιρείες, αυτό σημαίνει πολύ υψηλή συγκέντρωση. Στη μελέτη μας του 2009 διαπιστώσαμε ότι διάφορες μορφές χρηματοοικονομικού κεφαλαίου έλεγχαν τη μεγάλη πλειοψηφία (68,4%) των μετοχών στις πολύ μεγάλες εταιρείες του κόσμου. Τα άτομα ή οι οικογένειες κατείχαν μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό (3,3%) και οι βιομηχανικές εταιρείες κατείχαν σχετικά λίγα.»

Ας δούμε πως ήταν πρώτα κατανεμημένες στο πλανήτη οι 299 μεγαλύτερες εταιρίες. Σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές:

 «Οι πολύ μεγάλες εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 29% των εταιρειών στη βάση δεδομένων μας. Ανά περιοχή, η Ευρώπη (κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία) αντιπροσώπευε το 37% των εταιρειών. Αυτό ήταν μεγαλύτερο από το μερίδιο της Αμερικής (32%) και της Ασίας (συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Κορέας, της Κίνας, της Μέσης Ανατολής και της Αυστραλίας), στο 30%.»

Ας δούμε τώρα τα διαγράμματα της έρευνας:

Οι χρηματιστικοί κολοσσοί του πλανήτη, ταξινομημένοι σύμφωνα με το ποσοστό (%) των μετοχών που κατείχαν ή διαχειρίζονταν στις 299 μεγαλύτερες εταιρίες του πλανήτη

Οι ερευνητές συνεχίζουν ως εξής:

«Οι μεγαλύτεροι 30 μέτοχοι (από τους περισσότερους από 2.100 κατόχους μετοχών) κατείχαν ή ήλεγχαν περίπου το 51,4% των περιουσιακών στοιχείων των 299 εταιρειών. Πρόκειται για σημαντική συγκέντρωση πόρων και δύναμης – το 1,5% των μετόχων ελέγχει το 51% των μετοχών. […]

Είναι σημαντικό ότι μια εταιρεία που είναι σχετικά άγνωστη εκτός χρηματοοικονομικών κύκλων, η BlackRock Inc, κατείχε ή ήλεγχε το 6,1% των περιουσιακών στοιχείων των 299 εταιρειών (περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) το 2009. Είναι μια αμερικανική χρηματοοικονομική εταιρεία, ως επί το πλείστον «διαχειριστής κεφαλαίων» με γραφεία σε 30 χώρες και περίπου 8.400 υπαλλήλους.

[…]Η BlackRock ήταν ο μεγαλύτερος ελεγκτής μετοχών όχι μόνο διεθνώς αλλά και μεταξύ των καναδικών, γερμανικών, ιταλικών και αμερικανικών πολύ μεγάλων εταιρειών. Οι επόμενοι μεγαλύτεροι ιδιώτες μέτοχοι ήταν η AXA (3,4%), η JP Morgan Chase (3%) και η Capital Group (2,5%).»

Σήμερα οι χρηματιστικοί κολοσσοί διαχείρισης ενεργητικού BlackRock, Vanguard, και State Street είναι οι μεγαλύτεροι ξεχωριστοί μέτοχοι στις 9 από τις 10 εταιρίες του χρηματιστηριακού δείκτη S&P 500, κατέχοντας κατά μέσο όρο 20% των μετοχών κάθε εταιρίας του δείκτη [5]. O δείκτης S&P 500 είναι δείκτης χρηματιστηριακής αγοράς για τις 500 ισχυρότερες σύμφωνα με την κεφαλαιοποίησή τους εταιρίες των ΗΠΑ. Από το Σεπτέμβρη του 2021 οι 9 μεγαλύτερες εταιρίες στη λίστα του S&P 500 αντιστοιχούσαν στο 28,1% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του δείκτη. Σε σειρά κατάταξης ήταν: η Apple, η Microsoft, η Αlphabet (ελέγχει την Google), η Αmazon, η Meta Platforms, η Tesla, η Nvidia, το fund του Γουόρεν Μπάφετ Berkshire Hathaway και η JP Morgan Chase.

H συγκέντρωση του κεφαλαίου στα χέρια μιας μικρής μειοψηφίας των χρηματιστικών κολοσσών είναι τρομακτική. Στον πρόλογο της γαλλικής και γερμανικής έκδοσης του βιβλίου του, έγραφε ο Λένιν [τ. 27, σελ. 313-314] (σ.σ.: η επισήμανση είναι του ίδιου του Λένιν):

«Είναι ακριβώς ο παρασιτισμός και το σάπισμα του καπιταλισμού, που χαρακτηρίζουν το ανώτατο ιστορικό του στάδιο, δηλαδή τον ιμπεριαλισμό. Όπως αποδεικνύεται σε τούτο το βιβλιαράκι, ο καπιταλισμός έχει ξεχωρίσει τώρα μια χούφτα (λιγότερο από το ένα δέκατο του πληθυσμού της γης, με τον πιο «απλόχερο» και εξογκωμένο υπολογισμό λιγότερο από το ένα πέμπτο) πολύ πλούσια και ισχυρά κράτη που ληστεύουν όλο τον κόσμο – «κόβοντας» απλώς «κουπόνια». Η εξαγωγή κεφαλαίου δίνει 8-10 δισεκατομμύρια φράγκα εισόδημα το χρόνο σε προπολεμικές τιμές και σύμφωνα με την προπολεμική στατιστική. Σήμερα δίνει ασφαλώς πολύ περισσότερα»

Μια χούφτα ιμπεριαλιστικών χωρών και σήμερα, ακριβώς, όπως στην εποχή του Λένιν, μοιράζει το κόσμο σε σφαίρες επιρροής με εξαγωγή κεφαλαίου. Δεν θα μπορούσε να γινόταν διαφορετικά. Αυτοί που μοίρασαν τον κόσμο από πολύ νωρίς δεν πρόκειται να αφήσουν άλλους να αναπτύξουν τα κεφάλαιά τους στην κεφαλαιακή ισχύ τους. Η παραγωγή των εξαρτημένων χωρών μετατρέπεται σε τμήμα της παραγωγικής αλυσίδας της μονοπωλίων, όπως εξηγήσαμε αναλυτικά στο σημείωμα για τη συγκρότηση των ρωσικών μονοπωλίων. Η ανατροπή στο διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό της εργασίας μπορεί να γίνει μόνο με πόλεμο ή με επανάσταση από τις εξαρτημένες χώρες με το προλεταριάτο να έχει την εξουσία. Όχι δεν θα θέλει το επαναστημένο προλεταριάτο μιας εξαρτημένης χώρας να λεηλατήσει τον κόσμο, αλλά να εξασφαλίσει το δικαίωμα να ελέγχει πλήρως την παραγωγή της χώρας του, παράγοντας τμήμα των δικών τους μηχανών, ελέγχοντας πλήρως τον ορυκτό πλούτο της χώρας του, βελτιώνοντας σταθερά το βιοτικό επίπεδο όλου του λαού, καλύπτωντας συνεχώς τις ανάγκες των εργαζομένων που αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου.

Οι αναθεωρητές του Περισσού εδώ και χρόνια παρουσιάζουν την εξαρτημένη μεσαίου επιπέδου ανάπτυξης Ελλάδα, μια χώρα που βασίζεται σε εισαγωγές για να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της σε βιομηχανικά και αγροτικά εμπορεύματα, ως ιμπεριαλιστική χώρα. Αντικαθιστώντας τον λενινισμό με τον τροτσκισμό, «εφαρμόζουν» τα κριτήρια του Λένιν, σαν μπακάληδες, απαριθμώντας τα, αποσιωπώντας τα στοιχειώδη: α) το βαθμό συγκέντρωσης της παραγωγής σε μονοπώλια μέσω την συνένωσης όλων των ξεχωριστών βαθμίδων της παραγωγής σε μονοπώλια: από τον έλεγχο της πρώτης ύλης και την κατεργασία της μέχρι το τελικό στάδιο της μεταποίησης πράγμα στο οποίο όπως είδαμε στο σημείωμα εδώ μας αναφέρεται ρητά ο Λένιν β) αποσιωπώντας ότι η εξαγωγή κεφαλαίου στην οποία αναφέρεται ο Λένιν στο βιβλίο του συνδέεται με το τεράστιο περίσσευμα κεφαλαίου που προκύπτει στις ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες από τη ραγδαία συσσώρευση και συγκέντρωση του κεφαλαίου, περίσσευμα αρκετές φορές πολλαπλάσιο του ΑΕΠ των εξαρτημένων χωρών.

Το περίσσευμα αυτό διοχετεύεται με εξαγωγή κεφαλαίου σε σφαίρες επιρροής γιατί είναι επικερδέστερη εκεί η τοποθέτηση κεφαλαίου από την λεηλασία της υπεραξίας λιγότερο αναπτυγμένων χωρών. Εξαγωγή κεφαλαίου κάνει κάθε καπιταλιστική χώρα και η συγχώνευση τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου μπορεί να εντοπιστεί σε αρκετές εξαρτημένες χώρες, το χρηματιστικό κεφάλαιο, όμως, προκύπτει από μια συγκεκριμένη βαθμίδα συγκέντρωσης και συσσώρευσης του παραγωγικού κεφαλαίου που υπάρχει μόνο στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Στη κρίση που είχε ξεσπάσει στην Ελλάδα το 2009 και οδήγησε σε μνημόνιο 2010 τα στελέχη του Περισσού στη τηλοψία, ενώπιον του μεγάλου ακροατηρίου, συγκάλυψαν τη θεωρία τους, κρατώντας την για το κομματικό τους ακροατήριο. Σήμερα υπό το φως της πολεμικής σύγκρουσης των ιμπεριαλιστών της Δύσης με τον ρωσικό ιμπεριαλισμό φαίνεται να την έχουν καταπιεί εντελώς.

Πηγές πέραν των προαναφερομένων

[1] Derivatives and Capitalist Markets: The Speculative Heart of Capital, Ηistorical Materialism, 2012

[2] Finance, the Rate of Profit and Imperialism, Paper for MPE2 session, WAPE/AHE/IIPPE conference, Paris, 5-7 July 2012

[3] Vitali, S, Glattfelder J B, Battiston S 2011, 'The Network of Global Corporate Control', PLoS ONE

To Δίκτυο του Παγκόσμιου Εταιρικού Ελέγχου

http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0025995#p one.0025995.s001

[4] η παράθεση αποτελεσμάτων της έρευνας εδώ:

https://theconversation.com/who-owns-the-world-tracing-half-the-corporate-giants-shares-to-30-owners-59963

[5]  Benjamin Braun, "Asset Manager Capitalism as a Corporate Governance Regime," May 2021

SocArXiv Papers | Asset Manager Capitalism as a Corporate Governance Regime (osf.io)