Για την πραγματική ισχύ των ιμπεριαλιστικών χωρών συν μια πολεμική στους μικροαστούς εθνικιστές που παριστάνουν τους διεθνιστές
Η πραγματική βιομηχανική ισχύς της ιμπεριαλιστικής Κίνας και της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας αποκαλύπτεται σε αυτό το διάγραμμα που παρουσιάζει το ΑΕΠ βασικών βιομηχανικών χωρών του πλανήτη αποτιμημένο σε Ισοτιμία Αγοραστικής Δύναμης (PPP) σε τρισεκατομμύρια δολάρια (η πηγή για τα μεγέθη είναι από το ΔΝΤ). Οσοι δηλώνουν μαρξιστές θα έπρεπε να ασχολούνται εξαρχής με το νόμο της αξίας και την εμπορευματική παραγωγή, πράγμα που φαίνεται σε μεγάλο βαθμό από το ΑΕΠ αποτιμημένο σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης. Η ισοτιμία αυτή προκύπτει από την ανταλλαγή του νομίσματος στην εσωτερική αγορά με χιλιάδες εμπορεύματα. Αντ' αυτού ασχολούνται μόνο με την ισχύ των ΗΠΑ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ετσι εξετάζουν μόνο το ΑΕΠ αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο που είναι παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, παρασυρόμενοι σε αναλύσεις που υποβιβάζουν εγκληματικά τη βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας και της Κίνας. Στη πραγματικότητα η Ρωσία έχει την ισχυρότερη πέμπτη βιομηχανική παραγωγή του πλανήτη και η Κίνα την πρώτη ισχυρότερη βιομηχανική παραγωγή του πλανήτη.
Από την έναρξη αυτού του μπλογκ έχουμε εξετάσει αρκετά από τα φαινόμενα του ιμπεριαλισμού στη σημερινή εποχή. Οι διάφοροι μαρξίζοντες αναθεωρητές κάθε απόχρωσης («τριτοκοσμικοί», μικροαστοί εθνικιστές, τροτσκιστές) προσπαθούν πάντα να επινοήσουν ένα νέο στάδιο, καταφεύγοντας σε αστικές και μικροαστικές αναλύσεις του σύγχρονου διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, αποσπώντας τους χρηματιστικούς ισολογισμούς (total assets) των μονοπωλίων από την πραγματική κεφαλαιακή αξία της βιομηχανικής παραγωγής τους. Είναι τόσο ισχυρός ο βαθμός συγχώνευσης των βιομηχανικών μονοπωλίων με το τραπεζικό κεφάλαιο σήμερα που αρκετά μεγέθη των σύγχρονων ισολογισμών τους μοιάζουν αρκετά με τα μεγέθη του χρηματιστικού κεφαλαίου. Για περισσότερα σχετικά με τους ισολογισμούς (κυρίως του χρηματιστικού κεφαλαίου) ο γράφων παραπέμπει στο άρθρο «Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός από θέση ισχύος (Μέρος Τρίτο)».
Τις περισσότερες φορές οι αναθεωρητές μας συγκρίνουν την ονομαστική αξία του πλασματικού κεφαλαίου των δυτικών ιμπεριαλιστών και δη των ΗΠΑ έναντι της ονομαστικής αξίας του πλασματικού κεφαλαίου όλων των άλλων χωρών. Σημαντικό τμήμα του πλασματικού κεφαλαίου είναι η λεγόμενη κεφαλαιοποίηση, δηλαδή το άθροισμα των τιμών των μετοχών των εισηγμένων επιχειρήσεων στο χρηματιστήριο. Οπως έχουμε ήδη εξετάσει εδώ, ο Μαρξ στον Τρίτο Τόμο του κεφαλαίου εξηγεί ότι η κεφαλαιοποίηση δεν εκφράζει την πραγματική κεφαλαιακή αξία των επιχειρήσεων, αυτή που προκύπτει μετά την μετατροπή του παραγωγικού κεφαλαίου (βιομηχανικών εμπορευμάτων) σε χρήμα στην αγορά εμπορευμάτων. Η τιμή των μετοχών καθορίζεται από τα προσδοκόμενα κέρδη (μερίσματα) που θα έφερνε σε ένα χρόνο ένα κεφάλαιο με το οποίο «δανείζει» την εισηγημένη επιχείρηση ο αγοραστής μετοχών με συγκεκριμένο επιτόκιο, στη συγκεκριμένη περίπτωση: μερισματική απόδοση (dividend yield) της μετοχής. Οι εισηγμένες επιχειρήσεις χωρίζονται σε επιχειρήσεις υψηλής και χαμηλής μερισματικής απόδοσης ανάλογα με την ασφάλεια των επενδύσεων. Γενικά όσο πιο ασφαλής θεωρείται μια επένδυση, τόσο χαμηλότερη μερισματική απόδοση έχει. Συνήθως οι χαμηλές μερισματικές αποδόσεις εντοπίζονται σε επιχειρήσεις με υψηλή κεφαλαιοποίηση
Ο Μαρξ γράφει συγκεκριμένα στο Τρίτο Τόμο του Κεφαλαίου [Κεφάλαιο 29: Ενότητα Συστατικά Μέρη του Τραπεζικού, σελ. 589]
«Το σχηματισμό του πλασματικού κεφαλαίου τον ονομάζουν κεφαλαιοποίηση. Κεφαλαιοποιούν κάθε εισόδημα που επαναλαμβάνεται τακτικά, υπολογίζοντάς το με βάση το μέσο επιτόκιο, σαν έσοδο που θα απόφερε ένα κεφάλαιο μέσα σε ένα χρόνο αν το δάνειζαν με το επιτόκιο αυτό.»Γενικά, καθώς πέφτει το βασικό επιτόκιο δανεισμού το πλασματικό κεφάλαιο που αντιστοιχεί στο κεφαλαιοποιημένο έσοδο, που προκύπτει από το κέρδος του πραγματικού κεφαλαίου, αυξάνει. Στην αντίθετη περίπτωση, καθώς αυξάνει το βασικό επιτόκιο δανεισμού το πλασματικό κεφάλαιο μειώνεται. H αλλαγή συντελείται αυθόρμητα κατά την αγοραπωλησία των μετοχών στις οποίες ο πωλητής ή αγοραστής υπολογίζει την τιμή της μετοχής που θα πουλήσει ή θα αγοράσει ως συνάρτηση του κεφαλαιοποιημένου εσόδου που πιστεύει ότι θα αποφέρει το μέρισμά της. Το μέρισμα είναι τμήμα των κερδών της μετοχικής επιχείρησης που επιστρέφει ετήσια στους μετόχους της. Το υπόλοιπο τμήμα των κερδών κρατιέται για τη συσσώρευση του κεφαλαίου, με επέκταση σε νέες επενδύσεις. Το μετοχικό κεφάλαιο ή αλλιώς η κεφαλαιοποίηση μιας επιχείρησης (το άθροισμα των τιμών όλων των μετοχών μιας εισηγμένης εταιρίας) δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό κεφάλαιο μιας επιχείρησης αλλά στο πλασματικό κεφάλαιο που αντιστοιχεί στο κεφαλαιοποιημένο έσοδο του μερίσματος.
Ο Μαρξ επισημαίνει:
«Η αυτοτελής κίνηση της αξίας αυτών των τίτλων ιδιοκτησίας, όχι μόνο των κρατικών χρεογράφων, αλλά και των μετοχών, ενισχύει την επίφαση ότι αποτελούν πραγματικό κεφάλαιο, δίπλα σε εκείνο το κεφάλαιο και σε εκείνη την απαίτηση, τίτλοι των οποίων μπορεί να είναι. Η αγοραία αξία τους καθορίζεται διαφορετικά από την ονομαστική τους αξία, χωρίς να συνδέεται με τις αλλαγές της αξίας του πραγματικού κεφαλαίου [..]
Η αγοραία αξία αυτών των χαρτιών είναι εν μέρει κερδοσκοπική, γιατί δεν καθορίζεται μόνο με τα βάση τα πραγματικά κέρδη, αλλά υπολογίζεται από τα πριν με βάση τα αναμενόμενα κέρδη της επιχείρησης. […]»
Οπως γράφει χαρακτηριστικά ο Μαρξ ένα έθνος θα έχει τον ίδιο πλούτο αδιάφορα αν το πλασματικό κεφάλαιο πέσει κάτω ή ανέβει πάνω από το συνολικό πραγματικό του κεφάλαιο. Συγκεκριμένα γράφει στο Κεφάλαιο:
«Εφόσον η υποτίμηση ή η ανατίμηση αυτών των χαρτιών είναι ανεξάρτητη από την κίνηση της αξίας του πραγματικού κεφαλαίου που αντιπροσωπεύουν, ο πλούτος ενός έθνους είναι ακριβώς τόσο μεγάλος, όσο ήταν πριν και μετά από την υποτίμηση ή την ανατίμησή τους».
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα σήμερα είναι η συνολική κεφαλαιοποίηση των ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ (δείτε κάτωθι σχήμα) που είναι μια τεράστια φούσκα που έχει αρχίσει να ξεφουσκώνει. Ούτε κατά διάνοια αύξηση του ΑΕΠ δεν ακολουθεί την εκτίναξη της κεφαλαιοποίησης κοντά στο 200% του ΑΕΠ μετά την καραντίνα, όπως έχουμε ήδη τονίσει στο πρώτο σημείωμα αυτού του μπλογκ.
Στην εποχή των μονοπωλίων και του χρηματιστικού κεφαλαίου, τα μονοπώλια αποσπούν μεγαλύτερο κέρδος απ’ ότι αντιστοιχεί στην κεφαλαιακή τους ισχύ. Στη σύγχρονη εποχή τα δυτικά μονοπώλια και κυρίως τα μονοπώλια των ΗΠΑ έχουν ένα επιπρόσθετο προβάδισμα έναντι των μονοπωλίων της ιμπεριαλιστικής Κίνας και της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας. Ελέγχουν το σύγχρονο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το σύγχρονο διεθνές πιστωτικό σύστημα συγκροτήθηκε εν πολλοίς μετά το 80 την εποχή της έναρξης του λεγόμενου «νεοφιλελευθερισμού». Ολες οι εξαρτημένες χώρες του πλανήτη εξαναγκάστηκαν να ιδιωτικοποιήσουν και να μετοχοποιήσουν τις βασικές τους βιομηχανίες και υποδομές που ήταν υπό κρατικό έλεγχο. Αν δεν το έκαναν δεν θα είχαν εξωτερικό δανεισμό για να καλύψουν τα χρέη τους.
Η εξαγωγή κεφαλαίου από τις ιμπεριαλιστικές χώρες της Δύσης ενισχύθηκε έκτοτε τρομακτικά εξαγοράζοντας μετοχές σε σχηματισμένο πάγιο κεφάλαιο ή σε κεφάλαιο που σχηματιζόταν από τη βαριά φορομπηξία των μισθωτών στρωμάτων των εξαρτημένων χωρών και με αποικιακές συμβάσεις το μεγαλύτερο τμήμα των κερδών κατέληγε στα χέρια των μονοπωλίων των ιμπεριαλιστικών χωρών. Οι τρεις πυλώνες αυτού του συστήματος: το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου εγγυόνταν ότι η λεηλασία του πλούτου των εξαρτημένων χωρών θα συνεχιζόταν είτε με δάνεια που εξασφάλιζαν υπέρογκους τόκους στο χρηματιστικό κεφάλαιο των ιμπεριαλιστικών χωρών για να επεκτείνουν τις υποδομές τους (σιδηροδρόμους, δίκτυο ηλεκτρισμού, λιμάνια, γέφυρες, οδικά δίκτυα, ενίσχυση των τηλεπικοινωνιών), είτε με λεηλασία ορυκτών πόρων των χωρών αυτών (εκχωρήσεις σε εταιρίες εξόρυξης με ληστρικούς όρους), είτε με εξαγορά βασικών επιχειρήσεων και βέβαια μείωση των δασμών σε βιομηχανικά εμπορεύματα της Δύσης, καθώς και με την επιβολή σταθερής αντιλαϊκής πολιτικής από τις κυβερνήσεις των εξαρτημένων χωρών που σάρωνε το λαϊκό εισόδημα.
Σε αυτό το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα επικράτησαν οι ΗΠΑ συγκροτώντας τη μεγαλύτερη κεφαλαιακή αγορά μετοχών, ομολόγων, παραγώγων, και συναλλάγματος. Και τα τέσσερα αυτά συστατικά είναι βασικά όπλα στο χαρτοφυλάκια κάθε μονοπωλίου. Το συνάλλαγμα είναι το ρευστό που χρειάζονται οι επιχειρήσεις για τις διεθνείς τους πληρωμές. Με τα παράγωγα αντισταθμίζουν τους κινδύνους κάθε επένδυσης καθώς και μελλοντικής αγοράς συναλλάγματος που μεταβάλλεται με το χρόνο. Τις μετοχές τις χρειάζονται για να επενδύσουν τα κέρδη τους σε χαρτιά με υψηλές μερισματικές αποδόσεις και βέβαια τα ομόλογα για να έχουν τμήμα των κερδών τους σε ασφαλείς αποδόσεις. Οι ΗΠΑ ήταν η ισχυρότερη βιομηχανική, στρατιωτική δύναμη με το ισχυρότερο πιστωτικό κεφάλαιο διεθνώς. Το δολάριο που ήταν ήδη αποθεματικό νόμισμα στο δυτικό μπλοκ, μετατράπηκε μετά την κατάρρευση του κρατιμονοπωλιακού καπιταλισμού της «ΕΣΣΔ» σε παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Όταν η ιμπεριαλιστική Ρωσία και η ιμπεριαλιστική Κίνα άρχισαν να ξεπροβάλλουν δυναμικά στη διεθνή παραγωγή την πρώτη δεκαετία του 2000 εντάχθηκαν αναγκαστικά σε ένα διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα που ελεγχόταν από τις ΗΠΑ.
Το πετρέλαιο, το βασικό εξαγώγιμο εμπόρευμα της Ρωσίας πουλιόταν διεθνώς σε δολάρια. Η Ρωσία έπρεπε λοιπόν να σωρεύει συναλλαγματικά διαθέσιμα σε δολάρια προκειμένου να σταθεροποιήσει το νόμισμα της. Για να το κάνει αυτό έπρεπε να ανοίγει λογαριασμούς σε κολοσσούς του χρηματιστικού κεφαλαίου των ΗΠΑ (π.χ. JP Morgan). Το ποσό αυτό ανερχόταν πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία περίπου σε 300 δισεκατομμύρια δολάρια και το ποσό αυτό απειλείται σήμερα με δέσμευση από τις ίδιες τις τράπεζες των ΗΠΑ. Αντίστοιχα οι κινέζοι καπιταλιστές και το κινέζικο κράτος άρχισαν σωρεύουν συνάλλαγμα σε δολάρια για τις συναλλαγές τους και τις επενδύσεις. Πέραν όλων των άλλων το ίδιο το κράτος άρχισε να σωρεύσει συνάλλαγμα προκειμένου να αντισταθμίσει τον κίνδυνο κεφαλαιακής εξόδου από τη χώρα που δεν ήταν αμελητέος. Μια σειρά από εξαρτημένες χώρες της δεκαετία του 90 αντιμετώπισαν μαζική κεφαλαιακή έξοδο από μονοπώλια με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Αργεντινής. Το 1994 το κινεζικό κράτος είχε μόλις 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγματικά διαθέσιμα. Το 2014 είχε 3,84 τρισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγματικά διαθέσιμα.
Το πετροδολάριο είχε μέχρι πρότινος τεράστια επίδραση στη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλιού με το δολάριο. Το παρακάτω διάγραμμα που δείχνει τη συσχέτιση της τιμής του ρωσικού πετρελαίου από τα Ουράλια και της συναλλαγματικής ισοτιμίας ρουβλιού-δολαρίου είναι διαφωτιστικό.
Βλέπουμε ότι το 2014 το ρούβλι καταρρέει ακριβώς επειδή μειώνονται τα κέρδη από τις πωλήσεις του πετρελαίου (προσοχή στην αντιστροφή κλίμακας δεξιά στο διάγραμμα). Εκείνη την περίοδο η Σαουδική Αραβία αύξησε στο κόκκινο την παραγωγή της προκειμένου να χτυπήσει τη Ρωσία. Τελικά δημιούργησε τεράστια χρέη για την ίδια, προκαλώντας μικρής σημασίας ζημιές στη Ρωσία. Η Ρωσία κατάφερε να υπερισχύσει στην Ευρώπη στην αγοράπετρελαίου και να συγκροτήσει μια από τις σημαντικότερες προσφορές στην διεθνή ζήτηση πετρελαίου που δεν μπορεί να μειωθεί, ούτε να αντικατασταθεί. Ό,τι δεν θα αγοράσει η Ευρώπη, θα το αγοράσει η Κίνα και η Ινδία και μάλιστα σε ρούβλι. Η ιμπεριαλιστική Ρωσία συγκρότησε τους όρους για τη βαθμιαία αποδυνάμωση του πετροδολαρίου. Παρότι απειλείται με των απώλεια 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων το ρούβλι έχει ρεκόρ υψηλό πενταετίας έναντι του δολαρίου. Στο ζήτηση δολαρίων στο ισοζύγιο πληρωμών μεταξύ Ρωσίας-ΗΠΑ αν συμπεριλάβουμε τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Ρωσίας σε δολάρια, η απώλεια αυτή θα ισοδυναμούσε με κατάρρευση του ρουβλιού προς όφελος του δολαρίου. Το πετροδολάριο ξεκάθαρα αρχίζει να χάνει την ισχύ του γιατί το ενιαίο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα απειλείται με τη διαίρεση σε δυο συστήματα, όπου στο δεύτερα αναμένεται να κάνουν κουμάντο η Ρωσία, η Κίνα και οι ισχυρά βιομηχανικά αναπτυσσόμενες, πλην εξαρτημένες χώρες του πλανήτη όπως Ινδία και Βραζιλία που δεν θέλουν να βρεθούν κι αυτές με χαμένα συναλλαγματικά διαθέσιμα στο μέλλον σε περίπτωση που αρχίσουν τις απειλές οι ΗΠΑ. Αυτά τα προεξοφλούν πλέον οι ίδιοι οι αναλυτές του ΔΝΤ.
Οι «τριτοκοσμικοί» μικροαστοί εθνικιστές εξετάζουν απλώς την κατάταξη της Ρωσίας σύμφωνα με το ΑΕΠ αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία. Αν είχαν στοιχειώδεις γνώσεις πολιτικής οικονομίας θα έβλεπαν ότι κάτι δεν πάει καλά με την διακύμανση του ρωσικού ΑΕΠ αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία.
Διακύμανση ρωσικού ΑΕΠ αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία.
Το ΑΕΠ έφτασε το 2013 τα 2,202 τρισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας το ιταλικό ΑΕΠ (2,141 τρισεκατομμύρια) και ξεφούσκωσε στα 1,277 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2017, χάνοντας κάτι λιγότερο από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια! Δεν έφτασε μάλιστα ποτέ στο ύψος του 2013 ή του 2014! Να σημειώσουμε ότι το 2013 το ΑΕΠ της Ρωσίας, αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου, ήταν στην όγδοη θέση στην παγκόσμια κατάταξη.
Ξαφνικά η βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας κατέρρευσε το 2014 χειρότερα από ότι η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα μετά την κρίση του 2009, είναι δυνατόν; Όχι δεν είναι. Το πραγματικό εθνικό προϊόν της Ρωσίας δεν μειώθηκε ποτέ. Αυξήθηκε, αλλά αναιμικά. Κι αυτό πιστοποιείται από το κάτωθι διάγραμμα που αποτιμά το ΑΕΠ της Ρωσίας αποτιμημένο σε ρούβλια. Η αποτίμηση του ΑΕΠ της Ρωσίας σε συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο είναι εντελώς παραπλανητική, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τη Κίνα.
Αντίστοιχα τα τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα που έχει η Κίνα έως πρότινος είχαν αρνητική επίδραση στη συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο, παρότι όπως και η Ρωσία έτσι και η Κίνα έχει θετικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ. Διαφωτιστικό είναι το παρακάτω διάγραμμα:
Το ΑΕΠ μεγάλων χωρών το 2018, αποτιμημένο στην Ισοτιμία Αγοραστικής Δύναμης σε τρισεκατομμύρια δολάρια (αριστερά) και αποτιμημένο στη συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο (δεξιά), πηγή ΔΝΤ. Αποτιμημένο σε συναλλαγματική ισοτιμία το κινεζικό ΑΕΠ υπολείπεται κατά 12 τρισεκατομμύρια. Κι, όμως, για όποιον έχει την παραμικρή αμφιβολία για την ισχύ της βιομηχανικής παραγωγής της Κίνας αρκεί να εξετάσουμε την εξαγωγή εμπορευμάτων. Το 2020 οι εξαγωγές εμπορευμάτων των ΗΠΑ ανέρχονταν σε 2,123 τρισεκατομμύρια δολάρια, στη δεύτερη θέση μετά την Κίνα που ανέρχονταν σε 2,723 τρισεκατομμύρια. Επομένως η πρωτιά της Κίνας είναι αναμφισβήτητη.
Κατάταξη των πρώτων 10 χωρών σύμφωνα με τις εξαγωγές τους σε εμπορεύματα και υπηρεσίες από την Παγκόσμια Τράπεζα (πηγή: https://worldpopulationreview.com/country-rankings/exports-by-country). Τις εξαγωγές από το Χονγκ Κονκ πρέπει να τις προσθέσουμε στην Κίνα.
Όλα αυτά είναι αδιανόητα για μικροαστούς εθνικιστές πουτινόπληκτους που δεν έχουν ιδέα από μαρξιστική πολιτική οικονομία και αναπαράγουν δήθεν μαρξιστές της αράδας. Για μια από τις πιο ξεκαρδιστικές αναλύσεις αυτού του τύπου παραπέμπουμε στο σάιτ του Κορδάτου. Ο «αναλυτής» που κοπιάρει ο φωστήρας του Κορδάτου καταλήγει:
«Οι ρωσικές εξαγωγές (και εισαγωγές) δεν ταιριάζουν στο πρότυπο ενός ιμπεριαλιστικού κράτους, αλλά μάλλον ενός ημι-ανεπτυγμένου κράτους του Τρίτου Κόσμου, που εξάγει κυρίως πρώτες ύλες και βασίζεται σε ξένες εισαγωγές προηγμένων αγαθών.»
Οι πρώτες ύλες που εξάγει η Ρωσία είναι οι σχεδόν όλες οι βασικές βιομηχανικές πρώτες ύλες της διεθνούς βιομηχανικής παραγωγής. Και η εξαγωγή μπορεί να προκύψει μόνο από σύνθετη αναπτυγμένη βιομηχανία εξόρυξης και επεξεργασίας, μεταλλουργίας και χημικής βιομηχανίας που έχει φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης και συσσώρευσης κεφαλαίου, επίπεδο που συναντάται σε ελάχιστες εξαρτημένες χώρες του πλανήτη, και κυρίως μόνο εκεί που οι εν λόγω επιχειρήσεις ανήκουν σε ξένα μονοπώλια. Για τα ρωσικά μονοπώλια εξόρυξης παραπέμπουμε στο άρθρο μας εδώ. Nικέλιο, χαλκός, σιδηρομετάλλευμα και πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός είναι ορισμένα από αυτά που παράγει η Ρωσία και εξάγει σε σημαντικές ποσότητες, εξασφαλίζοντας αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετήσια. Απ’ το φυσικό αέριο της Ρωσίας και το πετρέλαιο, που παράγονται με τεχνολογική αναβάθμιση των πηγαδιών, του πάγιου εξοπλισμού εξόρυξης εξαρτάται εδώ και είκοσι χρόνια το χαμηλό κόστος παραγωγής των γερμανικών μονοπωλίων. Μόνο ένας ανίδεος θα συνέκρινε τη βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας με της Ζιμπάμπουε. Για να σβήσουμε κάθε αμφιβολία, ακόμη και από ανίδεους «τριτοκοσμικούς», ας εξετάσουμε πρώτα αναλυτικά την βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας.
Η βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας το 2020 σε δισεκατομμύρια ρούβλια (πηγή Statista)
Το αξιακό μέγεθος της εξόρυξης και μεταλλουργίας είναι μεγαλύτερο λόγω των εξαγωγών. Το 2012, η ρωσική παραγωγή απέδιδε 11 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο τη μέρα. H Ρωσία εξήγαγε σχεδόν 8 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου κάθε μέρα. Περίπου το 1/4 με 1/3 των πρώτων 2 κλάδων στο παραπάνω διάγραμμα καλύπτει τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς και αυτό είναι ένα μέτρο σύγκρισης για τους υπόλοιπους βιομηχανικούς κλάδους που έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, καλύπτοντας πρωτίστως τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς της Ρωσίας. Η ανάπτυξη αυτή βέβαια δεν έγινε ούτε με ισόμετρο τρόπο, ούτε κάλυπτε σταθερά τις ανάγκες του πληθυσμού της Ρωσίας. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, δεν θα μιλούσαμε για καπιταλισμό. Οι αντιθέσεις στη Ρωσία παραμένουν εκρηκτικές. Ενδεικτικό της ανισομετρίας της ανάπτυξης της Ρωσίας είναι ότι το μισό ΑΕΠ παράγεται στη κεντρική Ρωσία, το ευρωπαϊκό κομμάτι γύρω από τη Μόσχα και το πρώην Λένινγκραντ, όπου συγκεντρώνεται περίπου και ο μισός πληθυσμός της Ρωσίας.
Το διάγραμμα αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι η Ρωσία παράγει όλα τα βασικά εμπορεύματα της ελαφριάς και βαριάς βιομηχανίας. Υπολείπεται σε σύνθετες μηχανές ψηφιακού ελέγχου νέας γενιάς που όμως δεν είναι η μόνη ιμπεριαλιστική χώρα που τις εισάγει. Και οι ΗΠΑ εισάγουν κυρίως σύνθετες αναπτυγμένες μηχανές, δεν τις παράγουν. Η «ΕΣΣΔ» εμφανιζόταν 3η-4η σε παραγωγή μηχανών το 90, πλην όμως ήταν για παλιοσίδερα. Ο αυτοματισμός και η τεχνολογία είχε μείνει πίσω από τους ρεβιζιονιστές. Η παραγωγή εξελιγμένων μηχανών κατέρρευσε. Η Ρωσία, όμως, παράγει μηχανές που ελάχιστες εξαρτημένες χώρες παράγουν, και σίγουρα καμία… «τριτοκοσμική». Συν τοις άλλοις Η Ρωσία έχει τη δική αυτοκινητοβιομηχανία, πράγμα δύσκολο για «τριτοκοσμική χώρα»
Διαβάζουμε από το σχετικό λήμμα της Μπριτάνικα για τη ρωσική βιομηχανία που ταιριάζει πλήρως με το παραπάνω διάγραμμα:
«Η μηχανουργική βιομηχανία της Ρωσίας καλύπτει τις περισσότερες από τις ανάγκες της χώρας, συμπεριλαμβανομένων ατμολεβήτων και στροβίλων, ηλεκτρικών γεννητριών, κομπίνες για σιτηρά, αυτοκινήτων και ηλεκτρικών ατμομηχανών, και καλύπτει μεγάλο μέρος της ζήτησης για ναυπηγικό εξοπλισμό, εξοπλισμό παραγωγής και μετάδοσης ηλεκτρικής ενέργειας, διαρκή καταναλωτικά αγαθά, εργαλειομηχανές, όργανα και εξαρτήματα αυτοματισμού. Τα εργοστάσια της Ρωσίας παράγουν επίσης οπλισμό, συμπεριλαμβανομένων αρμάτων μάχης, αεροσκαφών και πυραύλων, τα οποία πωλούνται σε πολλές χώρες και συμβάλλουν σημαντικά στα εισοδήματα της Ρωσίας από τις εξαγωγές. Παλαιότερα εργοστάσια αυτοκινήτων βρίσκονται στη Μόσχα και στο Νίζνι Νόβγκοροντ. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια είναι αυτά στο Τολιάτι (κοντά στη Σαμάρα) και στο Naberezhnye Chelny (στο Ταταρστάν, ένα εργοστάσιο βαρέων φορτηγών). Μικρότεροι παραγωγοί οδικών οχημάτων βρίσκονται στο Miass, το Ulyanovsk και το Izhevsk. […]
Η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας είναι συγκεντρωμένη σε μεγάλο βαθμό στην ευρωπαϊκή Ρωσία, ειδικά στην κεντρική περιοχή (σ.σ.: έτσι προσδιορίζεται η ευρύτερη περιοχή γύρω από την Μόσχα), η οποία παράγει μεγάλο μερίδιο των ειδών ένδυσης και υπόδησης της χώρας. Τα βαμβακερά υφάσματα κυριαρχούν, με το ακατέργαστο βαμβάκι να προέρχεται κυρίως από χώρες της Κεντρικής Ασίας. Στη ζώνη μεταξύ των ποταμών Βόλγα και Οκα, ανατολικά της Μόσχας, υπάρχουν πολυάριθμες πόλεις βαμβακοκλωστοϋφαντουργίας, οι μεγαλύτερες από τις οποίες είναι το Ιβάνοβο, η Κόστρομα και το Γιαροσλάβλ. Τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά (π.χ. ψυγεία, πλυντήρια ρούχων, ραδιόφωνα και τηλεοράσεις) παράγονται κυρίως σε περιοχές με παράδοση εξειδικευμένης βιομηχανίας, ιδίως στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη και γύρω από αυτήν».
Για να έχουμε μια εικόνα για τη βιομηχανική παραγωγή της Ρωσίας, αρκεί να κοιτάξουμε την αυτοκινητοβιομηχανία της. Τα επιβατικά αυτοκίνητα που παρήγαγε το 2020 ανέρχονταν σε 1,52 εκατομμύρια. Τον ίδιο χρόνο, η αντίστοιχη παραγωγή στις ΗΠΑ ήταν 2,51 και στη Γερμανία 4,55 εκατομμύρια.
Αν δεν φτάνουν αυτά τα στοιχεία, ας σταθούμε και στην κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και την παραγωγή ατσαλιού.
Αριστερά κατανάλωση ενέργειας σε κιλοβατώρες το 2017 και δεξιά η παραγωγή ατσαλιού του 2021. Η Ρωσία είναι στη 5η θέση σε κάθε κατάταξη, δείχνοντας ακριβώς την ισχύ της βιομηχανικής παραγωγής της. Η Ινδία έχει ασύγκριτα μεγαλύτερο πληθυσμό από τη Ρωσία. Επίσης η Κίνα είναι σταθερά πρώτη.
Οσον αφορά την Κίνα τώρα και την εξαγωγή κεφαλαίου. Επανερχόμαστε στον φωστήρα του Κορδάτου ως το ακραίο ξεκαρδιστικό αντιπαράδειγμα «τριτοκοσμικού» απολογητή του κινέζικου ιμπεριαλισμού. Ο φωστήρας λοιπόν μας παρουσιάζει δημοσιεύσεις που εμφανίζουν ότι οι αποδόσεις από τις ξένες επενδύσεις της Κίνας στο εξωτερικό είναι περίπου 3% ενώ εντός της Κίνας είναι κοντά στο 5% με 6%. Είναι ηλίου φαεινότερο, ότι σε αυτές τις επενδύσεις οι δημοσιευτές -που έχει κοπιάρει ο φωστήρας του Κορδάτου- συμπεριλαμβάνουν ομόλογα αμερικανικού δημοσίου που οι αποδόσεις τους ήταν χαμηλότατες μέχρι πρότινος (~1%), και στην αγορά των οποίων έχει διοχετευτεί τμήμα των 3,84 τρισεκατομμύρια δολαρίων που εμφάνιζε η Κίνα το 2014 σε συναλλαγματικά διαθέσιμα. Εξηγήσαμε πριν γιατί η Κίνα αναγκάζεται διατηρεί αυτό το «φόρο υποτέλειας» μιας και εξαρχής εντάχθηκε σε ένα διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα στο οποίο δεν είχε κανένα απολύτως έλεγχο. Δεν συμβαίνει βέβαια αυτό σήμερα.
Με αυτή την αλχημεία οι απολογητές του κινεζικού ιμπεριαλισμού -ούτε λίγο, ούτε πολύ- διατείνονται ότι οι κινέζοι μεγιστάνες του κεφαλαίου εξάγουν για τη ψυχή της μάνας τους, βοηθώντας τη… βελτίωση των υποδομών στην Αφρική, στην Ευρώπη, τη Νότια Αμερική, τη Σρι Λάνκα, την Αυστραλία και άλλες χώρες. Η αλχημεία αυτή βγάζει μάτι. Κανένας δεν εξάγει κεφάλαιο, αν η επένδυση δεν είναι επικερδέστερη εκτός της χώρας του. Τμήμα των εξαγωγών κεφαλαίου που αφορά την εξαγορά μετοχών ή την επένδυση σε σταθερό κεφάλαιο (π.χ. στην Αφρική σε κατασκευή σιδηροδρόμων, λιμένων από κινεζικά μονοπώλια) εμφανίζεται στο απόθεμα Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ), στο σωρευτικό απόθεμα δηλαδή επενδύσεων, στο άθροισμα δηλαδή όλων των εκροών ετήσιων ΑΞΕ. Και αυτές οι επενδύσεις στις εξαρτημένες χώρες γίνονται αφενός με αποικιακές συμβάσεις (τα κινεζικά μονοπώλια θα κερδίζουν για μισό αιώνα και βάλε από τον έλεγχό τους, όπως ακριβώς γίνεται στο λιμάνι του Πειραιά από Κόσκο και σίγουρα πολύ χειρότερα σε αφρικανικές χώρες) και αφετέρου συνοδεύονται με δάνεια με υπέρογκους και δυσβάσταχτους τόκους, ακριβώς όπως κάνουν όλοι οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, που σε αντίθεση με αυτούς η Κίνα ακολουθεί τους δικούς της κανόνες εκτός ΔΝΤ. Και προφανέστατα αυτές οι επενδύσεις έχουν αποδόσεις πολύ πιο πάνω από 6%, 10% έως 12%.
Για να ξεκακαθαρίσουμε λοιπόν την αλχημεία του φωστήρα του Κορδάτου. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) [αναλυτικά εδώ]:
«Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) είναι μια κατηγορία διασυνοριακών επενδύσεων στην οποία ένας επενδυτής που κατοικεί σε μια οικονομία δημιουργεί μόνιμο συμφέρον και σημαντικό βαθμό επιρροής σε μια επιχείρηση που κατοικεί σε άλλη οικονομία. Η ιδιοκτησία του 10% ή περισσότερο της δύναμης ψήφου σε μια επιχείρηση σε μια οικονομία από έναν επενδυτή σε μια άλλη οικονομία αποτελεί απόδειξη μιας τέτοιας σχέσης».
Σταχυολογούμε από τον ορισμό της UNCTAD (Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη), που συμπλέει με τους αναλυτικούς ορισμούς του ΟΟΣΑ:
«Η άμεση ξένη επένδυση (ΑΞΕ)
ορίζεται ως μια επένδυση που περιλαμβάνει μια μακροχρόνια σχέση και αντανακλά
ένα διαρκές ενδιαφέρον και έλεγχο από μια οντότητα σε μία οικονομία (ξένος
άμεσος επενδυτής ή μητρική επιχείρηση) σε επιχείρηση που εδρεύει σε
οικονομία χώρας άλλης από αυτή του ξένου άμεσου επενδυτή (ΑΞΕ επιχείρηση ή διασυνδεδεμένη
επιχείρηση ή ξένη διασυνδεδεμένη επιχείρηση). Η ΑΞΕ συνεπάγεται ότι ο
επενδυτής ασκεί σημαντικό βαθμό επιρροής στη διοίκηση της επιχείρησης που
εδρεύει στην άλλη οικονομία. Αυτή η επένδυση περιλαμβάνει τόσο την αρχική
συναλλαγή μεταξύ των δύο οντοτήτων και όλων των συνεπακόλουθων συναλλαγών
μεταξύ τους και μεταξύ ξένων
διασυνδεδεμένων. […]
Οποιος μπερδεύει λοιπόν τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου που έχουν στην κατοχή τους κινέζοι καπιταλιστές με τις άμεσες ξένες επενδύσεις το κάνει σκόπιμα προκειμένου να παραπαλανήσει, όπως ακριβώς σκόπιμα παρουσίαζαν τις επενδύσεις των δυτικών ιμπεριαλιστών στην Αφρική ως πολιτιστική αναβάθμιση οι ευρωπαίοι ιεραπόστολοι.
Για να δούμε τώρα το απόθεμα ΑΞΕ της Κίνας από statista:
https://www.statista.com/statistics/865550/china-stock-of-direct-investments-abroad/
Απόθεμα ΑΞΕ της Κίνας στο εξωτερικό σε δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με την ίδια πηγή https://www.statista.com/statistics/1271930/largest-economies-fdi-outward-stock-by-country/, το απόθεμα ΑΞΕ των ΗΠΑ το 2020 ήταν 9,8 τρισεκατομμύρια δολάρια και το κινέζικο, 2,58 τρισεκατομμύρια δολάρια ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο στον πλανήτη.
Συν όλων των άλλων, οι απολογητές του κινέζικου ιμπεριαλισμού, δημοσιευτές που κοπιάρει ο φωστήρας του Κορδάτου, ισχυρίζονται ούτε λίγο-ούτε πολύ ότι η Κίνα είναι σαν την Κίνα της εποχής του Λένιν, που κατακρεουργείτο από τα δυτικά μονοπώλια μεταβιβάζοντας το μεγαλύτερο τμήμα της υπεραξίας των κινέζων εργατών (απ’ την οποία προέρχονται τα κέρδη όλων των καπιταλιστών στο έδαφος της Κίνας) σε εισοδήματα στο εξωτερικό και δη στις δυτικές ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις. Μια τέτοια εξωφρενική θέση είναι αντίστοιχη της θέσης του «τριτοκοσμικού» αναλυτή ότι η Ρωσία ανήκει στον τρίτο κόσμο και ίσως κάτι χειρότερο. Πιο πολύ παραπέμπει σε πορίσματα συνωμοσιολόγου. Και οι συνωμοσιολόγοι μπορεί να γράφουν ότι θέλουν. Εσύ όμως αν τους αναπαράγεις έτσι, σε τι κατηγορία κατατάσσεσαι; Η απάντηση θα δοθεί από τον αναγνώστη.
Εμείς απλώς θα κλείσουμε το σημείωμα αυτό με μια σύγκριση δυο σημαντικών τεχνολογικών μονοπωλιακών κολοσσών του πλανήτη: του αμερικανικού μονοπωλιακού κολοσσού της Amazon και του κινεζικού κολοσσού της Alibaba. Παρακάτω ακολουθεί η σύγκριση ετήσιων εσόδων από πωλήσεις υπηρεσιών των δυο κολοσσών. Η πηγή έιναι το macrotrends. Και οι δυο εταιρίες βασίζονται κυρίως σε δικτυακές υπηρεσίες cloud εκτός από την παροχή ύπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου.
Hδη το 2021 η Alibaba είχε λίγο παραπάτω από το 1/4 των πωλήσεων της Amazon, αποτιμημένες σε συναλλαγματική ισοτιμία. Ο τεχνολογικός κινεζικός μονοπωλιακός κολοσσός υστερεί μόνο ως προς τη καλυψη της δυτικής αγοράς στην οποία η Amazon κατισχύει, χωρίς όμως να έχει ιδιαίτερα υψηλότερα μονοπωλιακά κέρδη. Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται στο καθαρό ετήσιο εισόδημα (αν αφαιρέσουμε από τα έσοδα το κόστος παραγωγής και τους τόκους). Από αυτό προκύπτει ότι η Alibaba ορισμένες χρονιές είχε υψηλότερα κέρδη. Αν συγκρίνουμε, όμως την κεφαλαιοποίηση της Αmazon με την Alibaba η εικόνα είναι μέρα με τη νύχτα. Τον Αύγουστο του 2020 η Alibaba είχε 237,35 δισεκατομμύρια δολάρια κεφαλαιοποίηση, ενώ η Amazon είχε 1,480 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η Αlibaba είχε 6 φορές μικρότερη κεφαλαιοποίηση, γιατί η κεφαλαιοποίηση, όπως εξηγήσαμε αρχικά αναπαριστά το πλασματικό κεφάλαιο κυρίως και όχι τον πραγματικό πλούτο μιας επιχείρηση. Όταν λοιπόν γνωρίζουμε ότι μεγάλο τμήμα της σημερινής κεφαλαιοποίησης των ΗΠΑ είναι φούσκα, αναμένουμε ότι σημαντικό κομμάτι αυτής της υπεροχής είναι απλή φούσκα.
φ
κορδαταίοι φιδάκια...η λογοκρισία σε ομάδα που ελέγχετε των... 1000 ατόμων δεν σας σώζει.
ΑπάντησηΔιαγραφή